HitLeap - Website Traffic EWE ERVAS SAGRADAS / HERBES / HERBO : LETRA I

quarta-feira, 25 de janeiro de 2017

LETRA I

IÁBASSÉ – Especialista ritual encarregada do preparo das comidas votivas dos Òrìsà.
IÁ-EFUN – Especialista ritual encarregada das pinturas corporais durante o período de iniciação. Embora esse título honorífico signifique literalmente "mãe-do-efun". O ofício litúrgico não se limita às pinturas com o pigmento branco (efun). São também empregados: wájí e Òsun, respectivamente as cores azuis e vermelhas.
IÁLAXÉ – Título honorífico geralmente ostentado pela própria mãe-de-santo, significando "mãe-do-axé" ou "zeladora-do-axé".
IANGUI - nome do rei dos Èsù.
IANLÉ - as partes da comida que são oferecidas ao Òrìsá.
IAO – (Vd. IYAO)
IBÁ – cuia, ou a louça que compõe o assentamento do Òrìsá
IBÀ – febre (ter ou estar com)
ÌBÀ – à benção, reverência (Vd. ÌJÚBÀ)
ÌBA AKA – mula
IBADAN – Cidade da Nigéria ao norte de Odé de Jebu
IBÀDÍ – quadril (Vd. BADI)
ÌBÀJÉ OJÀ - prejuízo
IBAJE OWÓ – bancarrota
IBAKA - camelo
IBAMOLÈ – forças espirituais merecedoras de respeito
IBA NSE MI – estar com febre
ÌBANÚJÉ – tristeza, dor (Vd. FIFARO, ÁBAMÓ)
IBÀ PÓJÚPÓJÚ – febre muito alta
IBARÉ – amizade
IBÁSEPÉ – desde que
IBÁ-SORO – endereço
IBATAN – família (Vd. `DÌLÉ, EBÍ)
IBÉ – lá (Vd. NIBÉ)
ÌBEJÌ/ÈJÌRÉ/EDÚNJOBÍ: É a Divinização dos Gêmeos, ou seja, Gêmeos que se tornam divindades. Divindade que protege os gêmeos. Divindade da Dualidade de uma forma geral. Cultuado por famílias, pais e irmãos que possuam gêmeos na família, propiciam bênçãos e realizações em todos os sentidos.
ÍBELE – nascido em casa
ÌBÉPE – mamão
IBERE - princípio, início, origem (Vd. ÌPILÈSE)
ÌBERÈ – pergunta
ÍBERRE - impulso
IBERU – medo, ter medo, temor (Vd. BÈRU, OJORA, IBERU)
IBÉWÒ – investigação (pesquisa)
IBI – aqui, onde
ÌBÍ – nascimento, geração
IBI ÌFOSO – lavadeira (Vd. AFOSO)
IBI IKÒWÉ PAMÓ SÍ – guarda livros
IBI ISÉ – escritório, local de trabalho (Vd. ILÉ ISÉ)
IBILÚ-OMI – ondas, ressaca (do mar) (Vd, ÌGBÌ OMI, ÌGBÌ, ÌRÚ OMI)
ÌBÍNU – raiva (zangado, aborrecido) (Vd. IMORÚ, ÌRUNNÚ)
IBIRI - objeto de mão, usado pelo orixá Nanã, feito em palha, couro e contas.
IBISÉ – escritório, lugar de trabalho
IBISUBÚ – queda (Vd. ÌSUBÚ)
IBÓ - lugar de adoração.
IBÒ – mato
IBÓJI – cemitério; Ibi = lugar, Oji = fantasma = “Lugar do fantasma ou da alma” (Vd. BÓJÍ, IKÚ ILÉ)
ÌBÒJI ÒJÌJI – sombra
IBOKUN – benção (Vd. ISURÉ, ORE-OFÈ, IRE)
ÍBOLÁ – estima
ÍBOLÉ – telhado (Vd. ÒRULÉ)
IBOLOWÓ - fuga
ÌBON – espingarda, pistola
IBÒÒJI - sombra
ÌBORA - lençol
ÍBORÍ – vitória, triunfo
ÌBORÙN – xale
ÍBÒSÈ - meia
ÌBOWÓ - luvas
IBÚ – águas profundas, regato, riacho (Vd. OWOLÉ, ODÓ-KERÉ)
IBÙDO – estação
IBUDO OKÒ – ponto de ônibus
IBUGBÉ - lar
IBUJE – estábulo (Vd. BUJE, ILÉ-ESIN)
IBUJOKO – casa, lar (Vd. ILÉ, BUJOKO, OJÚLÉ)
IBÚLÈ-ARUN – leito de doença
IBÚLÈ-IKÚ – leito de morte
IBÙNKÚN – à benção
IBÙSÙN - cama
IBÙSÙN ÒKÚ - cemitério
IDA - espada
ÌDÁDURO – demora, detenção, obstáculo
ÍDAIYAFO – intimidade
ÌDÁJÍ – metade (Vd. IDÀJI, ÀBÒ)
ÍDAJÍ – madrugada (Vd. AFEMOJUMO)
ÌDÁJÓ – julgamento, juízo (Vd. ONIDAJÓ, ADÀJO)
IDA KEJI - duas espadas
ÌDÁKU - desmaio
IDALAMÚ – agitação
ÍDALORO – tormenta
IDAN - feitiço, bruxaria, mágica, talismã (Vd. IWAJÈ, ÍSAJÉ)
ÌDÁNÁ – fogão, forno IDA OBA - espada do rei
IDA ORISA - espada do Òrìsá
IDARAYÀ – brincadeira (Vd. ATÉ, ERÉ)
IDARISI – tendência (Vd. ITÉ)
ÍDARÓ - impurezas
ÌDÀRÚDÀPÒ – confusão
ÌDASÍ – economia (Vd. ISÙNLO)
ÌDÀSÍLÈ – liberdade, invenção, criação (Vd. ÓMNIRA, AIYELUJARA)
IDÁWÒ – consulente de adivinhação
IDE – latão, prata, ato de ser limitado
IDE, IDE-PUPA – pulseira, cobre, metal bronze (Vd. BURÕNSI)
IDERUBA – fantasma, espírito (Vd. IWIN)
ÌDETÌ – fracasso (Vd. YÍYEGE)
ÍDEWÓ - tentação
ÍDI – águia
ÌDÌ – parte de baixo, nádega (Vd. ABÉ, BADI)
IDÍBÀJÉ – corrupção, podridão
ÌDÍJE – competição
ÌDÍKÒ – parada de ônibus (Vd. ÌDÍ OKÒ)
ÌDÌLÉ – família carnal, parentes (Vd. ARÁILÉ, IRAN)
IDIMÓ - intriga
ÌDIN – larva
ÍDINÚ – boca fechada
ÌDÍNÚ – teimosia (Vd. ÓDÍ, ÀILETI, SÓ)
ÌDÍ OKÒ – rodoviária, ponto de ônibus (Vd. ÌDÍKÒ)
ÌDÍ OKÒ ÒFURUFÚ – aeroporto
ÌDÍ OKÒ OJÚ IRIN – estação de trem
ÌDÓDÒ – umbigo
ÌDOTI – sujeira (Vd. LERÍ, ÓBUN)
ÌDUN - percevejo
IDÙNNU – alegria, felicidade, jogo
ÌDÚNTA – três anos atrás).
ÌDÒWÚ: É um aspecto de Èsù que está relacionado à Ìbejì. Representado pela criança que nasce após os gêmeos. Toda pessoa que cultua Ìbejì, tem que cultuar Ìdòwú também, para que aja a realização do que foi pedido a Ìbejì.
IFÁ – Deus dos oráculos e da adivinhação. Senhor do destino. Ifá Bàbá Ní Awo “Pai que tem o segredo”. Ele também é chamado de “Deus das Nozes de Palma” e tem o título de Gbangba. Há quem afirme ser sua representação a cabaça envolvida por uma trama de fios de búzios. Sua cor é o branco. Seu dia é a quinta-feira. Conhecido também como Òrúnmìlà, "somente-o-céu-sabe-quem-será-salvo". Saudação – "Eèpààbàbá/"
IFÁIYABALE – visão mística
IFAYABALE – O desejo dos pais e mães se encontrarem na terra.
ÌFÉ – amor
IFE – copo, caneca
ÌFÉ – desejar (Vd. ÌWU)
IFÉ-OKÀN - desejo
IFERANÍ – amor próprio
ÌFESEJI - perdão
ÌFÉSEMULÈ – confirmação (Vd. ITENUMÓ)
IFEWÓ – furto, roubo (Vd. JALÈ FEWÓ, OLÉ, JÍ)
IFIJALÓ – desafio
IFIJONÁ - queimadura
ÌFÍNRÀN – agressão
IFOFO - espuma
IFÓHÚN – fala (Vd. WIWI)
IFOJÚ – confronto
ÌFÓJÚ – cegueira
IFÒN - espinho
ÌFUN – intestino
ÌFÚN-NI – abastecimento
IGA – perna
IGALÀ – cervo (Vd. GALÀ)
IGBÁ – cabaça (Vd. KÈRÈGBÈ)
IGBA – tempo
ÌGBÁ – jiló
ÌGBÁ AYE – época, tempo (período) de vida
ÌGBÀDO – fubá
IGBA-EBO - alguidar
ÌGBÀÈRUN - verão (Vd. ÉRUN, ÓGBELE, ÌGBÀ)
IGBÀGBÓ – fé
ÌGBÀ IKÓRÈ – outono
IGBAJÁ – canoa
ÌGBÀJÁ, ÌGBÀNÚ – cinto, faixa
ÌGBÁJÈ – cabaça grande
IGBÀLÀ – salvação
ÌGBÁLÈ – noite, cemitério, vassoura (Vd. ALÉ)
IGBANÍ – passar, passado (Vd. SEHIN, KOJÁ)
IGBÁ ODÙ – Expressão Yorùbás que designa a cabaça ou o artefato litúrgico que contém no seu interior os elementos simbólicos e as substâncias que tornam possível a existência individualizada.
ÌGBÀ ÒJÒ – estação das chuvas
IGBÁ-ORÍ – Expressão Yorùbás que designa, no rito do borí, o recipiente em que vão sendo depositadas as substâncias constitutivas e reveladoras da identidade do sacrificante. Literalmente significa "cabaça-da-cabeça".
ÌGBÀ ÒTÚTÙ – inverno
ÌGBÀ ÒWÒRÉ – estação úmida
ÌGBÀ OYÉ – estação quente, verão
ÌGBÀ RIRU EWÉ - primavera
IGBASILÉ – acesso (Vd. IWOLE)
IGBATÍ – quando (BI)
IGBA TINGBO – futuro (Vd. IGBÓRO)
IGBE – grito
ÌGBÉ - fezes
IGBÉ – bosque, campo (Vd. OGBÀ)
IGBE-AITÉ – tempo de vida
ÌGBÉÌYAWÓ – casamento
ÌGBÉKÈL – confiança, fé, certeza
IGBEKELÉ – noivado
ÌGBÉKÈLE – confiança, fé
IGBENGBEREJÚ – sobrancelhas (Vd. ÌPEJÚ)
IGBEORIN – desinteira (Vd. INÚTITE)
IGBÉRA – estímulo
ÌGBÉRAGA – excesso, orgulho, arrogância (Vd. LADOFO, ÀGBERE)
ÌGBÈSAN – vingança, desforra (Vd. OWUN, ÈSAN)
ÌGBÈSÈ – débito
IGBETI – montanha situada perto do Níger onde reside Elégbá
ÌGBÌ – ondas (Vd. IBILÚ-OMI, ÌGBÌ OMI, ÌRÚ OMI)
ÌGBIMOTÉLÈ – planejamento, dica
ÌGBÍN – Cadência rítmica lenta executada pela orquestra cerimonial em louvor a Òòsàálá.
ÌGBÍN - caracol. O termo designa também o molusco gastrópode terrestre, com concha univalve, corpo prolongado e tentáculos na cabeça. Ele também é conhecido como "o boi de Òòsàálá" e é sua oferenda predileta. Na linguagem corrente dos candomblés é usual a forma “ibí”.
ÌGBINNIKÚN - inflamação IGBÓ – floresta, mata (Vd. EGÀN)
 IGBÓDÙ ÒRÌSÀ – local sagrado para iniciar uma pessoa nos mistérios dos Òrìsás
IGBOIYÀ, IGBOJÚ – coragem, valentia
ÌGBOMIKANÁ – aquecedor
IGBONAGBORU, IGBOORUN - olfato
IGBONSO – escova de roupa
ÌGBÒNWÓ – cotovelo (Vd. IGUNPÁ)
IGBÓRO – futuro, rua, estrada (Vd. IGBA TINGBO)
ÌGÈ – nome (Vd. ORÚKÒ)
IGÉ – mama, seio (Vd. OMÚ)
ÍGI – árvore, madeira (Vd. KÁKO)
IGI-DUDU – ébano (Vd. ETÍNRIN)
IGI-IDANA – lenha
IGI ÌFALÀ - régua
IGI-ÓPÈ - palmeira
ÌGO - garrafa
ÌGÒ OMI GBÌGBÓNÁ – bule, chaleira
ÌGÒ SÚGÀ - açucareiro
IGÙN – abutre, urubu (Vd. GÚNNUGÚN, EIYE ÀKÀLÀ)
IGUNESE – perna
ÌGÚNLÈ – desembarque
IGUN OKE – ladeira (Vd. GÈREGÉRE ILÉ)
IGUNPÁ – cotovelo (Vd. ÌGBÒNWÓ)
IGUNTO – cólica renal.
ÌGUNNOKO: Divindade da Agricultura, está relacionado aos Ancestrais Masculinos e Femininos de modo coletivo. Cultuado para proporcionar boas colheitas, fertilidade a terra e as mulheres. Comunhão com os ancestrais e paz social.
IHÀN – buraco (Vd. ISÀ, IHÒ, KÒTÒ)
IHANRA – coceira
IHANRUN – roncar (Vd. HAANRUN)
IHÒ – buraco (Vd. KÒTÒ, IHÀM, ISÀ)
IHO ILE – sepultura
IHÒ IMÚ – narina (Vd. AONTIN, IMÚ)
ÌJA: Caçador irmão mais novo de Ògún, possui os mesmos atributos de Ode Òsóòsì e é cultuado para a mesma finalidade, proteção, fartura e estratégia
ÌJÀ – briga, conflito
ÌJÁBÀ – acidente (desastre) (Vd. ÀJÁLÙ)
IJADÉ, IJADÉLÒ – saída
IJADÚN – luxúria
ÌJÀGBÒN - queixo
IJAJE - patife
IJÀ-ÒGÚN – batalha
ÌJÀPÁ – cágado
IJE - raça
IJERÉ – lucro (Vd. ÈRÈ)
IJESÁ - nome de uma região da Nigéria e de um toque para orixá Osun, Òsalá e Ogun. ÌJÉTA – anteontem (Vd. NIJÉTÀ)
IJEUN DE IPIN ou OJEUN DE IPIN – Ipin = compartilhar, porção + Ijeun = ato de comer “ele que compartilha a comida” ÌJEWÓ – confissão
ÌJÉWÓ ISÉ TI ENI NSE - profissão
IJÍ – furacão, tufão
IJIJÓ MÉJÌLÁ – todos os 12 dias
IJÌYÀ - sofrimento
IJO – igreja (Vd. ILÉ OLÓRUM)
IJÓ – dança, dia (Vd. JIJÓ, OJÓ, OJUMO)
ÌJOBA – governo, reino (Vd. JOBA)
ÌJÓBÁ ALAFIÁ – reino da paz
ÌJOBA ÀPAPÒ – governo federal
IJOGBON – problema (Vd. ÈJÓ)
IJOGUN – herança (Vd. ILINÍNI)
IJÓKIJÓ – qualquer dia
ÌJÓKO – banco de sentar, cadeira.
IJÒKÚ: Esposa de Òsùmàrè, divindade cultuada junto ao mesmo, gerando o equilíbrio de sua energia, cultuada para proporcionar vida longa e prosperidade.
IJÓMIRAN – num outro dia
IJÓSÍ – outro dia (dia seguinte)
IJOWÚ – ciúme (Vd. OWÚ)
ÌJOYÈ – chefe, ministro (Vd. OLUSÓ)
ÌJÚBÀ – reverência, reza
ÌKA – dedo da mão (Vd. ALÓVI)
IKÁ – crueldade, Odú que foi fecundada pela serpente encantada Oká, para destruir isole. Iká- Méji = sabedoria
IKÁ - modo de deitar-se das pessoas de Òrìsá feminino, para saudação.
IKÁN – berinjela
ÌKÁN – caneca, cupim
ÌKÁNDU – formiga preta (Vd. KÀRÍKÁ)
IKANNÚ – fúria
IKARÁ – quintal (Vd. EHINKUNLÉ, KA)
IKARAHUN – concha (Vd. EYO, KARAHUN)
ÌKÉ – carinho
IKÉ – marfim
IKEMÙ – caneca (Vd. ÌKÁN)
ÌKÌLÒ - protesto
IKO – palha da costa
IKÓ – anzol, tosse, embaixador (Vd. OBA, ONSE OBA, ONISE)
IKODIDÉ – pena de papagaio Odide, Odidere ÌKOKÒ – panela, pote de barro
ÌKOKÒ-ÈBE. ÌKOKÓ OBÈ – sopeira
ÌKOKÒ-ÌGBÉ – penico, urinol
ÌKOKÒ OMI – pote de água
IKOLA ou ILEYKA - circuncisão
IKOLÙ – atacar
IKOMÒJADÉ - batizado
ÌKÓÒDÍDE - Pena vermelha do papagaio-da-costa (Psittacus eritacus, sp.). Simboliza o nascimento do novo filho-de-santo e, de um modo geral, a fecundidade. (Vd. ODIDE, ODIDERE)
IKORADU – cidade situada na extremidade Norte da laguna de Lagos
ÌKORE – colheita
IKORI OYÀN – bico do seio
IKORITÀ - encruzilhada
IKOSAN – brilho (Vd. TITANSAN)
IKOSILÉ – abandono
ÌKÚ – morte
IKUDU – tanque
IKUKU – nuvens, nevoeiro, cerração (Vd. AWOSANMÁ)
IKÚ ILÉ – cemitério (Vd. BÓJÍ, IBÓJÍ, ILÉ ÒKÚ, ISÀ-OKÚ, ITÉ ÒKÚ)
IKULE – fartura e fertilidade
IKÙN - barriga, estômago
ILÁ – quiabo
ILÀ – marcas faciais
ILAGÚN - transpiração
ILÁ-ISÉ - tarefa
ILAJÁ - reconciliação
ILAJÚ – cultura, civilização
 ÌLÀ ORÙN - leste ÌLARA – inveja (Vd. NILARA)
ILÁRÍ – mensageiro do rei
ÌLÁSA – folha de quiabo
ILÉ – casa, lar, terra, casa-de-santo, chão, solo, terra (Vd. BUJOKO, IBUJOKO, OJÚLÉ)
ILÈ/ONÍLÈ/ÀPÈPÈ-ALÈ - É a Grande Mãe Terra, a Dona da Terra/terra, homenageada (cultuada) para que sempre haja existência, saúde e vida longa. Mãe de Edan
ILÉ ADÌE – aviário (Vd. ÌSO ADÌE)
ILÉ AIYE – terra (planeta)
ILÉ BÙRÉDÌ - padaria
ILEDI – alcova
ILÉ-EIYÉ - jaula
ILÉ ÈKO – escola, colégio, universidade
ILÉ ERAN – açougue (Vd. ÍSAKUSÁ, ÌSO ERAN)
ILÉ-ESIN – estábulo
ILÉ GÓMÌNÀ – palácio do Governo
ILÉ ÌDÁNÁ – cozinha (Vd. SISÉ)
ILE IFOWAPAMO, ILÉ OWÓ – banco (dinheiro)
 ILÉ ÌGBÉ ÁLAWO – privada, vaso sanitário
ILÉ IKÀWÉ - biblioteca
ILÉ ÌKÒ OJÀ PAMÓ SÍ - mercado
ILÉ IKÚ ÈNIA – cemitério (Vd. ILÉ OKÚ)
ILÉ ÌLERA – hospital
ILÉ-ISÉ – escritório, lugar de trabalho (Vd. IBI ISÉ)
ILE ÌWÈ – banheiro
ILÉ ÌWÉ - escola
ILÉ ÌWORAN - cinema
ILÉ ÌWÓSÀN – hospital
ÌLÈKÈ – colar, pulseira (Vd. KELE)
ILEKE-ORUN – colar, pulseira (com referência ao santo) (Vd. ÍLÉKE, KELE)
ÌLÈKÙN - porta
ILÉ-NLÁ – mansão
ILÉ-OJÀ – loja (Vd. ÌSÒ)
ILÉ-OKÓ - garage
ILÉ ÒKÚ – cemitério (Vd. BÓJÍ, IKÚ ILÉ)
ILÉ-OLODI – castelo
ILÉ OLÓRUN – igreja (Vd. IJO)
ILÉ ONJE – lanchonete, botequim, bar
ILÉ OÒGUN - farmácia
ILÉ-ÒRÌSÀ – Expressão Yorùbás que designa a dependência de uma casa-de-santo onde se encontram depositadas as diferentes insígnias e objetos que compõem a representação emblemática de cada um dos Òrìsà. É também conhecida a forma "quarto-de-santo" ou "casa-do-santo".
ILÉ OWÓ – banco (dinheiro) (Vd. ILÉ IFOWAPAMO)
ILÉ ÒWORAN - cinema
ILERA – saúde
ILÉ-UTÍ - taberna
ILIBAN – policial (Vd. OLÓPA)
ILINÍNI – herança (Vd. IJOGUN)
ILÓ – hábito
ÍLÒ – ida (Verbo ir) (Vd. LÍLÒ)
ILORÁ – lentidão, preguiça (Vd. ÀINKANJU)
ILORI-KUNKUN – teimosa (Vd. ÓDÍ)
ILORÓ – próspero, rico, veneno (Vd. DOSO, RIJE, LETÚ, OLOWO) ILOYÚN - gravidez
ÌLÚ – cidade, país (Vd. EGURÉ)
ÌLÙ – atabaque
ILÚ, IMIJADÉ – sopro
ILUBOLÉ - surra
ILU KIKI OKAN – iluminar (Vd. LALOJU)
ÌMADO – javali (Vd. ELÉDÈ-ÌMADO)
ÌMALE – respeito ao ancestral
IMÁWÒ-ARA – encarnação, estado de reencarnação
IMELE – preguiça (Vd. ÌLÒRA)
IMIEDÚN – lamento (Vd. DÁRÓ)
ÌMÒ – juízo, conhecimento, saber, paladar (Vd. ÌTÓWÒ, MO)
IMOFO – vazio (Vd. SÓFO)
IMOKUN – banhar, mergulhar, nadar (Vd. LUWÈ)
IMOLE – claro, luz
ÌMÓLÈ – forças da natureza
ÌMÓLÉ OJÓ – dia claro
ÌMÓLÈ OÒRÙN – luz do sol
IMONAMONA - raio
IMO-OPE – folhas de palmeira
IMORAN – conhecimento
IMORÈ – gratidão (Vd. OPÈ)
IMORÚ – raiva (Vd. ÌBÍNU, ÌRUNNÚ)
IMOTOTO – limpeza
IMOYE – sabedoria (Vd. ALAMOJU)
IMÚ – nariz, narina (Vd., IHÒ IMÚ, AONTIN)
IMULAJADÉ – término (Vd. IPEKUN)
INÁ – vela, fogo, luz (Vd. ÀBÉLÀ)
INÁ AJÈNIYÀN - pulga
INÁ ORÍ – piolho ÌNÁWÓ - despesa
INKICE – vd. Òrìsà
INLÈ – Òsóòsi filho de Osaguian e Yemojá. É um Orixá andrógino e fala pela boca de Yemojá. (Vd. ERINLÈ)
INÚ – útero, ventre
INÚFÚFÚ – mau humor (Vd. INÙSÍSÓ)
INÚ MI DÙN – estar feliz
INÚ MI KÒ DÙN – não estar feliz
INÚRERE – bondade, caridade
INÚ RIRO – dor de barriga
INÚSÍSÚ – diarreia
INÚTITE – desinteira (Vd. IGBEORIN)
INUYIYÓ - saudade
IPÁ – força, poder (Vd. PAKANLEKE)
ÌPÀDÉ – reunião, encontro (Vd. ÀWOJO)
IPAJÁ – de manhãzinha
IPAKÁ – farinha de milho (Vd. ELÙBO)
ÌPAKÓ - nuca
IPAKÚ – assassino
IPANU – almoço
IPAPANU – bala (doce)
ÌPÁRA – creme
ÌPÁRÍ – fim, final, vencimento
IPARUN – desgraça, vergonha, (Vd. ÁDEBA, ÈTÉ)
IPATÁ - moleque
IPAWERE – borracha
ÍPÉ – escamas
ÍPEHINDA – retorno (Vd. TÚN)
ÌPEJÚ – sobrancelha (Vd. IGBENGBEREJÚ)
ÍPEKUN – fim, final, vencimento, limite (Vd. OPIN, AKOJÁ, ÌPÁRÍ, IMULAJADÉ)
IPELÉ – origem
ÌPÉNPEJÚ - pálpebra
IPETÉ - inhame cozido, pisado, temperado com camarão seco, sal, azeite de dendê e cebola (Vd. IYAN, ÍSU)
IPILÉ - pedestal
ÌPÍLÈSÉ – origem (Vd. ÌBERE)
IPIN - guardião
IPINLÈ–AGBAIYE – continente, fronteira
IPINNU – ordem
ÌPITAN – tradição oral
IPÒ – estado
IPÓ - recinto
ÍPON – colher de pau (Vd. OROGUN)
ÍPONRÍ ou IPORÍ– dedão do pé; um dos espíritos guardiões que entra no corpo da pessoa ao nascer (Vd. ÀTÀNPÀKÒ)
IPÓ-OKÚ – ausência, morte (Vd. KÙ, ÀISÍ)
ÌPUNNU – decisão
ÌRA – decadência
IRÁ - pântano
ÌRAN – família (Vd. EBÍ, IBATANM ÀRÁILÉ. ÌDÌLÉ) ÍRAN – transe (Vd. OJURAN)
ÌRÁNSÉ – estafeta
IRAÓ – Cidade de origem do Òrìsá Òsányìn Í
RARI – raspar (a cabeça) (Vd. RARI, FÁRI)
IRÁWÓ - estrela
IRAWO ABÌRUSOORO – cometa
IRAWO ÀGUALA – planeta vênus
IRAWO-OKO – Estrela Sirius (essa estrela é considerada a guia dos navegantes)
IRAWO TI NYI OÒRÙN KA – planeta (Vd. EWEKO, ODÁN)
IRE – benção, brincadeira (Vd. ORE-OFÉ, IBOKUN, ISURÉ)
IRÈ – cidade da Nigéria (Vd. ÈJIGBO) IRÊ – bondade
IREJE – engano, fraude (Vd. ERÚ, ETAN, ÌYÀNJE)
ÌRÈKÉ – cana
ÌRÈ KÉKERÉ - grilo
ÌRÈLÈ – humildade (Vd. NIRELÉ)
ÌREMÒJÉ – cânticos do funeral dos caçadores
ÌRÉPÒ – harmonia, amizade, solidariedade (Vd. ISEDEEDE)
ÌRÉSÌ – arroz
ÌRETÍ – esperança
ÌRÌ – orvalho (Vd. ENINI)
IRIN – aço, ferro, vida, ferro de Ògún (Vd. È MI)
ÌRINAJO – viagem (Vd. ATEGUN)
ÌRÍRA – odiar, detestar (Vd. KERÍ, SAIFÈ, KÓRÍRA)
ÌRÍSÌ - figura
ÌRO – opinião
IRÒ - saia
IRÓ – falsidade (Vd. ÈTÀN, YOBÁ)
ÍROBÍ – trabalho de parto
ÍROBINUJE – arrependimento
ÌROBÒ - hemorragia
ÌROHIN – notícia de jornal
IROKA – lamúria (Vd. ÁGBAGBÁ)
ÌROKÒ – é um Òrìsá do candomblé Ketu associado à Osóssi. Corresponde ao Orixá “Tempo” do candomblé de Angola
IROLÈ – tarde - (pôr do sol, fim da tarde) (Vd. OJORÓ, OSAN)
ÌRÓ MI AANU – compaixão
IRÓ NI – mentira, falsidade (Vd. SÈKÉ, EKE ÓKOBÓ)
ÍROPÁ - esteio
IRÓPIPÁ – falsidade (Vd. YOBÁ, TEWURE, ÈTÀN)
ÌRORA – dor, paz, bem-estar (Vd. FIFO)
ÌRÒRI – travesseiro (Vd. TIMTIM)
ÌROTÍ – funil (Vd. ÀRÓ)
IRÚ – espécie, tipo (Vd. SURÁ)
ÌRÙ – rabo
ÌRÙ ESIN – rabo de cavalo
IRUKE – rabo de vaca
IRUN – cabelo
IRUN ÈKE – cavanhaque (Vd. KÀNNANGO)
IRUN ÈYINJÚ - cílios
IRUN FÚNFÚN, IRUN ARÝGBO – cabelo branco
IRUNGBÒN – barba
IRUN IMU – bigode (Vd. TUBOMU)
IRUN ÌPÉNPEJÚ - pestanas
IRUNMOLÉ – guarda da esquerda (referindo-se a Òsóòsi), forças da natureza.
ÌRUNNÚ – raiva (Vd. ÌBÍNU, IMORÚ)
ÌRÚ OMI – ondas (Vd, ÌGBÌ OMI, IBILÚ-OMI, ÌGBÌ)
ISÀ – buraco (Vd. KÒTÒ, IHÀN, IHÒ)
ISA – cova
ÍSAJÈ – feitiçaria, magia
ÍSAKUSÁ – açougue (Vd. ÌSO ERAN, ILÉ ERAN)
ISALE – alicerce ÌSÀLÈ – baixo, debaixo, órgãos reprodutores ÌSÀLÈ ILÉ – andar térreo
ISALÉODÓ – cama (Vd. IBÙSÙN, ÀKÉTE)
ISAMI – batismo (Vd. ISOMOLORÚKO)
ÌSÁN – ostra
ISAN – tendão, veia, músculo
ISAN ARA - artéria
ISAN ÈJÈ - veia
ÌSÀNÀ – caixa de fósforos
ÌSÀN-OMI – correnteza Ì
SÀ-OKÚ – cemitério (Vd. BÓJI, IBÓJÍ, IKU ILÉ, ILÉ ÒKÚ, ITÉ ÒKÚ)
ISÉ – trabalho, ocupação, mensagem
ÍSEDEEDE – harmonia, honestidade, exatidão (Vd. ÍREPO)
ÌSÉGÚN – reverência aos antepassados
ÌSÉJÚ – minuto
ISENÚ, ISEYUN – aborto
ISÉ SÍSE – exercício
ISI – fama ÌSÍGO – saca-rolha
ÌSÌN – religião, adoração
ÌSINKÚ – enterro
ÌSÍNWIN – loucura (Vd. OKOLIRÍ, ASIWERE)
ISIRE-OMODE - boneca ÌSÓ – prego
ISÓ – gases
ISÓ – unha (Vd. ÈKÁNÁ, ÈÈKÁNNÁ)
ÌSÒ – loja (Vd. ILÉ-OJÀ)
ÌSO AAGO – relojoaria (Vd. ALÁAGO, ALÁGOGO)
ÌSO ADÌE - aviário
ÌSO ASO – loja de tecidos
ÌSO BÁTÀ – sapataria (Vd. ABATÀ, BÀTÀ)
ISO BEBE - bombons ere
ÍSODOMO – adoção
ÌSO ÈBÙN – loja de souvenir
ÌSO EJA – peixaria
ISO ERAN – açougue (Vd. ÍSAKUSÁ, ILÉ ERAN)
ISÒJÚ – feição, rosto
ISOKAN - unidade
ÌSOKÚN – choro
ISOMOLORÚKO - batismo
ISOTITÓ – ficar triste, fidelidade
ÌSÒWÒ – comércio, negócio (Vd. OWÓ)
ÍSU – cará (Vd. IYAN, IPETÈ, DÙNDÚ)
ÌSUBÚ – queda (Vd. IBISUBÚ)
ÍSUN – fonte, nascente
ISÙNLO – economia (Vd. ÌDASÍ)
ISU-OYÌNBO – batata
ISURÉ – benção (IBOKUN, ORE-OFÈ, IRE)
ÌTA – fora, a praça, a rua
ITÀBA – fumo (Vd. FIFA, EFIN)
ITAFÀ – flechada (Vd. OFÀ)
ITAJÉ – matança (Vd. PIPA)
ITAJÚ – civilização
ITAKITI OMI – cachoeira (Vd. OSORÓ)
ÌTÀKÚN – cipó
ÍTALA – mês (Vd. OSÙ)
ÌTÀN – história, mito, lenda (Vd. ÌTÓN)
ITAN – coxa, perna
ITAN-ÁTOWÓDOWÓ – tradição, lenda
ITANJE – fraude (Vd. ETAN, TITANJE)
ÌTÉ – ninho
ITÉ – tendência (Vd. IDARISI)
ÌTEFÁ – iniciado nos fundamentos de Ifá
ÌTENUMÓ – confirmação (Vd. ÌFÉSÈMULÈ)
ITÉ ÒKÚ – cemitério (Vd. BÓJÍ, IBÓJÍ, IKÚ ILÉ)
ÌTÌJÚ – vergonha, vexame (Vd. ETÉ)
ÌTÒ – urina, saliva (Vd. OMITÓRÓRÓ)
ÍTON – coxa
ÌTÓN – história, mito, lenda (Vd. ÌTÀN)
ITÓRO - prece
ÌTÒSÍ – perto
ITOSI – deserto
ÌTÓWÒ – juízo, conhecimento, paladar (Vd. ÌMÒ)
ÍTUDI – escândalo
ÌTÚN ÒRÀN OWÓ SE - liquidação
IUINDEJÀ - título sacerdotal
IUINTONA - título sacerdotal
IWÁDI – pesquisa
IWÁJÚ ORÍ – testa
ÌWÀ – sofrimento, respeito
ÌWÀ – caráter (ter)
ÌWÀ-ÀGBA – caráter de um ancião
IWÁ-ÀJÈ, IWOOSO – bruxaria (Vd. IDAN)
ÌWA ÈDÁ – natural, natureza (Vd. ÁDAMO, EDÁ, ÀDANIDÁ,)
IWAJÈ – feitiço (Vd. IDAN)
IWÀJÚ ORÍ - testa
IWÁLÈ – escavação, coveiro (aquele destinado a cavar a sepultura dos parentes mortos)
ÌWÉ – livro, papel, caderno, carta, folha
ÌWÉ – linguagem
IWE – moela
ÍWE – lavagem, banho (Vd. WÉ, FÓ, WENÚ)
ÌWÉ ÈRI OWÓ - recibo
IWÉ IGI – banco de sentar
ÌWÉ IKAYE OSÙ – calendário
IWE-INÚ - rim
ÌWÉ IPOLOWO - catálogo
ÌWÉ ÌRÒHÌN – jornal, revista
ÌWÉ KÍKÒ – carta (Vd. LETÀ)
ÌWÉ OWÓ – cheque
ÌWÍFÚN - informação
IWIN – fada, espírito, fantasma (Vd. KUREKERÈ, ALÙJONÙ, ÀRONI, EGBÉRE, IDERUBA)
ÌWO – chifre
IWO – você (Vd. ENYN, ÈYIN)
IWOKUN – lua nova (Vd. OSÚDÚDÚ)
IWOLE – acesso (Vd. IGBASILÉ)
IWOLULÉ – óculos (Vd. AWÒ OJÚ)
ÌWO OÒRÙN – oeste
IWORÓ – ouro (Vd. WÚRÀ, ÀWO WÚRÀ)
ÌWOSAN - cura ÌWU – desejar
ÌWÚ – odor, cheiro
ÌYÀ – mãe.
ÌYA AFIN – senhora (Vd. YIÁ) ÌYÁ-AGAN – mulher velha dentro da sociedade dos médiuns ancestrais
ÌYÁ-ÀGBÀ – mãe grande, avó
IYABO – a mãe voltou
IYÁ EGBÉ – Título honorífico importante na hierarquia dos terreiros que distingue sua portadora como "mãe-da-comunidade". IYAGBÁ – matriarca IYAGBASÉ – cozinheira Vd. ÌYÁ ONJE)
ÌYA ÌSÀMÌ – madrinha, comadre
ÌYÁ-KÉKERE – mãe pequena
IYÀKO, ÌYÀWÓ, ÌYÁ ÌYÀWÓ – sogra.
ÌYÁMI ÒSÒRÒNGÀ/ELÉYE/EYENÍMÒÒRÈ: Divindade feminina, da magia e bruxaria, Deusa das Feiticeiras. Aspecto negativo da grande Mãe Odùa. Cultuada de maneira apaziguadora, para proteção contra o mal, contrafeitiços e para barrar o mal advindo de Àjé (feiticeira) e Osó (feiticeiro). Divindade bastante perigosa. CUIDADO
ÌYÁLÁWO – divindade feminina mãe dos mistérios
IYALAXÉ - mãe do axé do terreiro
IYÁLÈ – esposa mais velha em uma família polígama
ÌYALÉNU – surpresa
IYALETA – raio de sol
IYALODÉ - um alto título, líder entre as mulheres, primeira dama
ÌYÁLORÌSÀ - Zeladora do culto, mãe do orixá. Mãe de santo
IYAMASÊ - orixá da casa de Sàngó. Òrìsà relacionado com o fogo, o raio, o trovão e a justiça.
IYAMORÔ - título de uma sacerdotisa do templo de Obaluàyé.
ÌYÀNJE – engano, fraude (Vd. ERÚ, ETAN, IREJE)
IYAN – inhame (Vd. IPETÈ)
ÌYÁ NLA – vovó IYANRÌN – areia
IYAO - Termo que designa o noviço após a fase ritual da reclusão iniciatória. Em Yorùbás significa "esposa mais jovem".
ÌYA OLÓNJE – dona de restaurante ou pensão
ÌYÁ ONJE – cozinheira (Vd. IYÀGBÀSÉ)
IYÀRÀ – quarto de dormir
IYÀRA-IMURA – camarim
IYÀRA JÓKÒÓ – sala de visitas
IYÀRA ONJE – sala de jantar
ÌYÀRÍ – pente (Vd. ÒÒYÀ)
ÌYÁSAN – Divindade das tempestades e do Rio Niger, mulher de Ògún e depois de Sàngó. Relacionada com os vendavais, os raios e os trovões. Sincretizada com Santa Bárbara. Seu dia da semana é a quarta-feira. Suas insígnias são a espada e o espanta-moscas de crinas de cavalo. Suas cores são o vermelho escuro e o marrom. Considerada a mãe dos Egún, que é a única a dominá-los. Saudação – "Eparrei! ”.
ÌYÁWÓ – esposa (primeira esposa – ÌYÁLÉ) (Vd. ÀYA)
ÌYÀWÓ ÀFÉSONÀ – noiva
ÌYÀWÓ OMO ENI - nora
IYE – número IYÈ - penas
IYÈFÚN – farinha (Vd. GARÌ, ELÙBO)
IYEMONJÁ – Filha de Òdundún e Òbàtalá. (Yèyé (mãe); Omo (filhos); Ejá (peixe) – Mãe cujos filhos são peixes. ODO YÁ – mãe dos rios (ODO) – Na África ela é cultuada em rios (OLOKUN), seria a Deusa das águas salgadas e a saudação ERU YA seria: a dona dos cabelos ou a mãe dos cabelos (referência aos eruns (cabelos) que caem na feitura), de acordo com os mitos de Orí. É atribuído a Yemojá a tutela dos Oriís moldados por Ajalá. Ela tem o título de Yá Orí. Casou-se com o irmão Aganju e teve um filho chamado Orungan.
IYEKAN – ancestrais do pai
ÌYEN – aquele (a), aquilo
IYENÚ – lembrança, memória (Vd. RANTI, RIRANTI)
IYÈPÈ – poeira, areia
ÌYÍPO - perversão
ÌYERA, ÌYERAFÚN – aversão, ojeriza
IYÈWÙ - quarto
IYÈWU-OLÓLA – camarote
IYÈYÈ – amarelo
ÌYÌN – glória, louvor (Vd. FUNPÉ, YIN)
IYO – sal
ÍYOJADÉ – apresentação
ÌYONU – encrenca
ÌYÓNU - piedade
IYÒ ÒYINBÓ - açúcar
IYÙN – coral

Nenhum comentário:

7ERVAS SAGRADAS

EWE KISIKISI

ORQUIDEAS